8 (7112) 50-86-31
Қ.Жұмағалиев (Фрунзе) көшесі, 20/1 zhaik_yni@mail.ru

2023 жылдың І жартыжылдығына жазылу басталды!

«Жайық үні-Жизнь города» газетіне жазылыңыз!

Бізбен бірге болыңыз!

 

 

8 (7112) 50-86-31
Қ.Жұмағалиев (Фрунзе) көшесі, 20/1 zhaik_yni@mail.ru
14 Маусым 2018 3062 0
Дені сау ұлт

ЕМДЕУДІҢ ЖАҢА ӘДІСІ

Туберкулез микробактериясын дүниежүзі халықтарының 1/3-і жұқтырған. Ал жыл сайын 8 ден 10 миллионға дейін адам туберкулез сырқатына шалдығып, оның 2 миллионы көз жұмады. Қазақстан Республикасы туберкулезбен ауыру көрсеткіші бойынша ТМД елдері арасында көш бастап тұр. Бір ғана  БҚО бойынша қазіргі уақытта  704 адам туберкулездің белсенді формасымен ауырады. Соның ішінде 72%-ы, яғни 505-і туберкулездің мультирезистентті формасына шалдыққандар. 

Мультирезистентті туберкулез – бұл ауру қоздырғышы туберкулезге қарсы қолданатын ең тиімді дәрілер изониазид пен рифампицинге төзімді, яғни резистентті болатын ерекше түрі. Қосымша негізгі қатардағы басқада дәрілерге төзімділік болуы мүмкін. Мультирезистентті туберкулез – бұлда туберкулез ауруы сияқты жұқпалы ауру. Айырмашылығы – туберкулез бактериялары туберкулезге қарсы қолданатын ең тиімді дәрілерге қарсы ерекше қорғаныс механизмдерін қалыптастырған. Мультирезистентті туберкулездің пайда болу себептері, туберкулезге қарсы диспансердің және алғашқы медициналық-санитарлық көмек жүйесіндегі медицина қызметкерлерінің науқастың туберкулезге қарсы берілген дәрілерді қабылдау процесін қадағалауды өз деңгейінде орындамауы (науқастың дәріні жұтқанына дейін қадағалау), науқастың қолына бірнеше күнге дәрілерді беріп жіберу, өз бетінше емделу,  дәрілерге жағымсыз әсерлері үшін негізсіз дәріні тоқтату,туберкулезге қарсы қолданатын дәрі сапасының төмендігі. Сонымен қатар, туберкулездің бұл түрі тұрақты мекен-жайы жоқтар, нашақорлар және маскүнемдер арасында жиі кездеседі.

Мультирезистентті туберкулезді анықтаудың бүгінде бірнеше тәсілдері бар. «Л/Йенсен» тәсілі 2 ай көлемінде, «Bactek» тәсілі 14-40 күн аралығында, «G-Xpert» тәсілі 2 сағата анықтайды.
Мультирезистентті туберкулезді анықтау және емдеу күрделі, ауқымды қаражатты, күш – қуатты, ұзақ уақытты талап етеді. Туберкулезге қарсы негізгі топтағы дәрілерді қолдана бастаған кезде туберкулез бактериялары оларға сезімтал болды, яғни осы дәрілердің әсерінен олар жойылатын. Адамдардың жіберген көптеген қателіктерінің нәтижесінде, кейде осы уақытқа дейін сол қателіктердің (дәрілерді қабылдауға үзілістер, ем кестесі мен дәрілердің мөлшерін сақтамау, дәрілермен қамтамасыз етудегі ретсіздіктер) түзетілмеуінің салдарынан қарапайым туберкулез бактериялары өз қасиеттерін өзгертіп, осы дәрілерге қарсы арнайы қорғаныс механизмдерін қалыптастырады.

Мультирезистентті туберкулездің емі ұзақ мерзімді толық курсы бойы бақылауда болуы керек, яғни медицина қызметкерлері науқастардың дәрілерді жұтуын үнемі тікелей бақылауы керек. Бұл нәтижелі емнің негізгі шарты, өйткені көптеген адамдар дәрілерді уақытылы қабылдауды ұмытып кетеді, кейде тіпті қабылдағысы келмейді. Мультирезистентті туберкулездің емі 2 жылға дейін созылады. Тек осы уақыт ішінде ғана барлық мультирезистентті туберкулез микробактериялары жойылады. Емі жүйесіз, бақылаусыз және қате жүргізілсе, мультирезистентті туберкулез жазылмас дертке айналады.

2003 жылдан бастап Қазақстанда туберкулездің мультирезистентті формасын емдеудің жаңа схемасы енгізді. 20-24 ай бойы емделетін науқастар күн сайын 15-18 дәріге дейін қабылдайды. Бұл туберкулезге қарсы препараттардың жағымсыз қасиеттері де көп. Пациенттер буын аурына, диспепсиялық бұзылыстарға, мазасыздық пен ашушаңдыққа, есту мен көрудің нашарлауына шағымданып жатады. Туберкулездің мұндай формасымен ауыратын науқастардың аурудан сауығу көрсеткіші төмен. Өйткені ем ұзақ уақыт пен шыдамдылықты қажет еткендіктен, көптеген науқастар амбулаторлық жағдайда емді үзіп жатады.

2018 жылдан бастап Қазақстанда туберкулездің мультирезистентті формасын емдеудің жаңа әдісі бастау алмақшы. Бұл бағдарлама бойынша науқастар бұрынғыдай 20-24 ай емес, 9-12 ай ғана емделетін болады. Демек, емделу ұзақтығы екі есеге қысқарады деген сөз. Бұған дейін Бангладеш, Камерун, Нигер, Өзбекстан, Қырғызстан мемлекеттерінде қолданылып, тексерулердің нәтижесі бойынша аталмыш ем схемасының сауығу көрсеткіші  айтарлықтай жоғары болған.

Бірақ, қысқа режимді емге кез-келген науқастың алынбайтынын ескерген жөн. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынысы бойынша қысқартылған режимде төмендегі категорияға жататын науқастар емделетін болады:

  • Мультирезистентті туберкулезбен алғаш рет сырқаттанғандар;
  • Мультирезистентті туберкулезбен қатынаста болған 18 ге толмаған балалар;
  • Аталмыш схемамен емделуге келісімін берген пациенттер;
  • Қолданылатын барлық препаратқа сезімталдығы сақталған науқастар.

Сонымен қатар, жаңа ем схемасымен бірге туберкулезге қарсы жаңа препараттар да енгізілетін болды. Қолданылып жүрген пиразинамид,  изониазид, этамбутол, протионамид  секілді препараттармен бірге клофазимин, моксифлоксацин, бедаквилин және деламанид секілді жаңа дәрілер ем схемасына қосылды. Емнің толық курсы аяқталғанша науқастар медицина ұйымдарының үздіксіз бақылауында болады. Осылайша Қазақстанда белең алып келе жатырған мультирезистентті туберкулезден сауығу көрсеткішін жақсарту көзделуде.

             Нұрлан ЗЕКЕШЕВ,

«Облыстық туберкулезге қарсы диспансер» ШЖҚ  МКК Мультирезистентті туберкулез бөлімінің дәрігер-фтизиатры

 

Версия для печати

Пікір үстеу

Э-пошта мекенжайыңыз жарияланбайды. Міндетті өрістер * таңбаланған

Соңғы жаңалықтар
Қалалықтар қаперіне
«AMANAT» көмекке келді
28 Наурыз 2024
29 0
Қоғам
Болашақты болжайтын карта
28 Наурыз 2024
79 0
Мезгіл мәселесі
Тасқын толастар емес!
28 Наурыз 2024
96 0
Мезгіл мәселесі
Жағдай мәз емес!..
28 Наурыз 2024
100 0
Мезгіл мәселесі
Арық салуға қомақты қаражат керек
27 Наурыз 2024
187 0
Қалалықтар қаперіне
Арнайы комиссия құрылады
27 Наурыз 2024
183 0
Мезгіл мәселесі
Тасқынның мән-жайын түсіндірді
27 Наурыз 2024
189 0
Қалалықтар қаперіне
Су тасқынының алдын алу шаралары пысықталды
26 Наурыз 2024
272 0
Табиғат
Экологиялық акциялар өтті
24 Наурыз 2024
529 0
Мереке
Жыл басы күнін атап өтті
23 Наурыз 2024
721 0
Құттықтаймыз!
80 отбасы баспаналы болды
21 Наурыз 2024
851 0
Мереке
Балаларға базарлық берілді
21 Наурыз 2024
861 0
Мереке
Жаңару күнін тойлады
20 Наурыз 2024
936 0
Қалалықтар қаперіне
«Ұршық пати» көрмесі өтті
16 Наурыз 2024
1339 0
Қалалықтар қаперіне
Мемлекет басшысының атынан ауызашар берілді
16 Наурыз 2024
1357 0
Табиғат
Салаладағы мәселелер талқыланды
15 Наурыз 2024
1433 0
Қалалықтар қаперіне
Жайық жұртымен кездесті
14 Наурыз 2024
1521 0
Білім
Дубналықтар КазИИТУ-ға келді
12 Наурыз 2024
1728 0
Қалалықтар қаперіне
Құрметті Батыс Қазақстан облысының тұрғындары!
12 Наурыз 2024
1726 0
«Мемлекеттік бағдарламалар»

Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға арналған МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға арналған МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың2011 – 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан»
мемлекеттік бағдарламасы

«Ғаламтор ресурстары»