КіруАвторлық құқықты қорғау керек
Зияткерлік меншіктің басқа салалары сияқты авторлық құқық та адам ақыл-ойының туындыларын қорғауды қамтамасыз етеді.
Авторлық құқықтың қолданылу аясы әдеби және көркем туындыларға қолданылады. Олардың қатарына жазба туындылары, музыка, суреттер мен мүсіндер, бейнелеу өнерінің туындылары, сондай-ақ компьютерлік бағдарламалар жатады.
Бұл сала «Авторлық құқық және сабақтасқұқықтар туралы» ҚР Заңы не Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар нормаларына сай реттеліп отырады.
Контрафактілі өнімді тарату проблемасы ел экономикасына теріс әсер етеді: салықтың түспеуі, нарыққа сапасыз өнім жеткізу және тағы басқалар.
Зияткерлік меншік объектілерін жасаудан гөрікөшіру оңайырақ. Яғни туындыны ойлап шығарудан автордың рұқсатынсыз ұрлық түрде көшіріп шығару оңай. Роман, музыкалық шығарма немесе компьютерлік бағдарлама жасау үшін көптеген айлар, тіпті жылдар қажет болуы мүмкін.
Заманауи технологиялар санаулы секунд ішінде зияткерлік меншік болып табылатын өнімдерді көшіруге және бүкіл әлемге таратуға мүмкіндік береді. Авторлық құқық мұндай өнімдерді оларды жасаушылардың рұқсатынсыз көшіруге және таратуға жол бермей қорғауға арналған.
Дамушы елдер үшін авторлық-құқықты қорғаудың артықшылықтары мәдени және экономикалық сипатта болады. Шынымен де, авторлық құқықтың мәдениетке қатысы бар екенін ұмытпауымыз керек. Барлық дамушы елдер өте үлкен көркемдік әлеуетке ие. Әлемде шығармашылықпен айналыспайтын халық жоқ, бірақ авторлық-құқықты қорғамай, шығармашылықтың көмегімен табыс табу мүмкін емес.
Бүгінде авторлық құқық әдеби және көркем шығармаларды ғана емес сонымен қатар ақпараттық-технологиялық саланы, бейнеойындарды, нақтырақ айтқанда компьютерлік бағдарламалауды қамтиды.
Компьютерлік бағдарламаны, фильмді немесе телевизиялық бағдарламаны жасауға көп қаржы салынуы мүмкін. Бірақ нарықта бір дана пайда болған соң оны кез келген адам көшіре алады. Нәтижесінде пайда табу жолы жоғалады. Бұл жағдайда шетелдік және жергілікті туындыларды қорғауды қамтамасыз ету керек, өйткені елге қаржы ағынын әкелуге мүмкіндік береді.
Бағдарламалар электрондық есептеу машинасы заңмен қорғалған, мысалы, әдеби шығармалар сияқты, және әрқайсысының өз авторлары бар, олар ҚР Заңдарына сүйене отырып, өз құқықтарын сенімді қорғайды.
Досхан ИШАНБЕРГЕНОВ, БҚO Әділет департаментінің бөлім басшысы
Версия для печатиСоңғы жаңалықтар
